Aniek Vullings en Ilse van Megen, studenten aan het Dendron College in Horst hadden vorige week een afspraak bij Sanavisie Bodyclinic. Nee…. niet om zelf een operatie te ondergaan maar om eens een plastisch chirurg uit te vragen over cosmetische chirurgie en de daarbij behorende taboes. Lees hieronder het leuke en openhartige interview met plastisch chirurg Stijn Bauland.
Inhoudsopgave
Ilse: Waar ligt de ethische grens?
Chirurg: Dat is een goede vraag. Er zijn een aantal ethische grenzen.
Als iemand komt met een vraag, dan moet ik kunnen zien wat degene bedoelt en ik moet het ook snappen. Dan stel ik de vraag, kan ik het beter maken? En past dat bij het beeld wat de persoon wilt. Als een van die vragen NEE is, dan doe ik het niet.
Als iemand iets wilt wat raar is, als iemand een built op zijn hoofd wilt, dat is voorbij de ethische grens. Als iemand een misvorming heeft, dat is dan duidelijk. Als iemand 8 vingers heeft en je haalt er 3 af, ja dan is het duidelijk. Dus over het algemeen is alles om iemand normaal te maken, is ethisch verantwoord. Alles om iemand perfect te maken, dat vind ik een grens geval. Want wat is perfect? Perfect is niet haalbaar. Iemand min of meer normaal maken vind ik binnen de ethische grens, iemand van normaal naar iets mooier dan normaal maken, vind ik ook nog acceptabel. Verder als het slecht met iemand, dat hij bijvoorbeeld depressief is of als iemand onder een psychiatrische behandeling is, dan vind ik het niet verantwoord om iemand te behandelen.
Aniek: kan de ethische grens door de jaren heen verschuiven of is die al verschoven?
Chirurg: als je het zegt zoals ik het zeg, dan zal die niet verschuiven. Wat wij normaal vinden dat verschuift wel. We merken namelijk heel veel, dat moeder en dochter komen, dat de dochter iets wil en die moeder is dan heel terug houdend en dan zie je die dochter denken: MAM?! Doe normaal! Dus dan zie je dat het voor de patiënten zelf de grens wel verschuift. En we willen allemaal langzamerhand steeds perfecter zijn, maar de ethische grens zelf, die verschuift niet.
Ilse: merkt u dat het een taboe is? En denkt u dat daar verandering in komt?
Chirurg: het is een taboe en het zal altijd een taboe blijven, maar het wordt wel steeds normaler. Vroeger was een borstverkleining een taboe, maar dat is nu eigenlijk nauwelijks een taboe. Vroeger was botox een taboe, maar dat is steeds minder een taboe. Maar het blijft altijd wel een beetje een spannend onderwerp. Maar het echte taboe, dat wordt wel minder en minder.
Aniek: welke rol speelt de media? En merkt u ook dat de media een rol speelt?
Chirurg: ik denk wel eens dat de media een rol speelt, maar er komt nooit iemand binnen met : ik wil zulke billen als Kim Kardashian. Dus ik denk dat de media niet zo’n grote rol speelt, als de meeste mensen denken. Ik denk eerder dat het omgekeerd is, dat we allemaal geobsedeerd zijn door ons uiterlijk en daar speelt de media dan op in.
Ilse: maar denk je niet dat het zo is, dat ze op een programma een heel mooi meisje zien en dat ze dan hier komen en denken van, jaa dat wil ik ook!
Chirurg: nee dat denk ik niet. Iedereen wil mooi zijn. Alle mannen kijken naar een mooie vrouw. Alle vrouwen kijken naar een mooie vrouw. Alle vrouwen kijken naar een mooie man, dus mooie mensen hebben altijd alle aandacht. Altijd alle media en altijd beroemd. Ik denk dat de media geobsedeerd door het mooie uiterlijk, omdat wij zelf allemaal geobsedeerd zijn door een mooi uiterlijk en dat is van alle jaren
Aniek: dus dat ook wel zo blijven?
Chirurg: ja dat blijft zo. Het blijft zo dat iedereen geobsedeerd is door het uiterlijk. Iedereen is als die eerlijk is, bezig met zijn uiterlijk. Misschien de tuinman niet, maar de heel veel mensen wel. Ze hebben onderzoek gedaan naar pasgeboren baby’s, dus van een paar weken oud en die hebben ze foto’s laten zien. De foto’s waren van mooie mensen en wat minder mooie mensen. En dan zie je dat baby’s langer kijken naar bepaalde gezichten. En een zo’n baby geeft nog nooit de cosmopolitan gezien en nog nooit televisie gekeken, dus we hebben allemaal iets met uiterlijk.
Ik heb een vraag voor jullie: denk jij dat mensen meer tatoeages nemen, omdat tatoeages meer in de media zijn of denken jullie dat tatoeages in de media zijn, omdat tatoeages stoer zijn.
Ilse: ik denk dat mensen het zelf kiezen, omdat ze een tatoeage mooi vinden, alleen ik denk wel dat als ze een mooie tatoeage op de televisie zien of in een programma. Dat ze dan wel eerder zouden denken, dat staat die wel mooi, misschien kan ik die ook wel laten doen.
Chirurg: ja dat denk ik ook! Ik denk dat cosmetische chirurgie een beetje… ik vergelijk het een beetje met tatoeages. Dus door een deel wordt je door de media beïnvloed, maar uiteindelijk is het zoveel in de media, omdat iedereen er mee bezig is.
Aniek: zijn er risico’s verbonden aan cosmetische chirurgie? En welke dan?
Chirurg: aan alle chirurgie zijn risico’s verbonden, dus ook aan cosmetische chirurgie. Wat altijd kan is een infectie. Wat altijd kan is een bloeding. Wat altijd kan is dat het asymmetrisch wordt en dat de littekens tegen vallen. Dus dat zijn de risico’s die aan alle ingrepen vastzitten, dus ook aan deze ingrepen.
Aniek: heeft u dat zelf wel eens meegemaakt?
Chirurg: ik heb alles meegemaakt, dus ja dat heb ik ook meegemaakt, dat komt voor.
Ilse: wat als iemand niet tevreden is of er spijt van heeft?
Chirurg: het is mijn werk om iemand tevreden te maken, dus als iemand niet tevreden is… als iemand niet tevreden is, kan het zijn, dat iemand niet tevreden is, omdat ik mijn werk niet goed heb gedaan of omdat iemand een enorme zeurpiet is. Dat is verschillend. Als ik mijn werk goed heb gedaan en ik heb gedaan wat ik gezegd heb wat ik zou doen en iemand is dan niet tevreden, dan is het lastig. Want wat moet ik dan doen om het in orde te maken? Als ik mijn werk niet goed gedaan heb, het is scheef geworden, dan zal ik kosteloos alles doen om het in orde te maken. Als iemand spijt heeft, dan heb ik iets dus niet goed gedaan, dan heb ik van te voren niet goed begrepen wat die patiënt ermee wilde bereiken. Operatie gelukt en de patiënt ontevreden, dat is het naarste wat er is, want dan heb je gewoon je werk goed gedaan en dat is je patiënt nog ontevreden. Operatie mislukt en patiënt niet tevreden, ja dan kan ik altijd de operatie opnieuw doen om het in orde te maken. En als iemand spijt heeft, ik heb 1 keer een patiënt gehad en die had een borstvergroting laten doen, die had spijt. Van de 1000 patiënten die ik heb gehad, had er maar 1 spijt. En toen heb ik de implantaten eruit gehaald en was ze weer zoals ze was. Het komt heel weinig voor dat iemand spijt heeft. Als je van tevoren de intake maar goed doet.
Aniek: wat is het sociaal emotionele effect van cosmetische chirurgie?
Chirurg: mensen worden er gelukkiger van. Ze hebben er onderzoek naar gedaan, dat als je een operatie doet om iemand mooier te maken, daar worden mensen gelukkiger van. Ze hebber er dus onderzoek naar gedaan en dan hebben ze een vragenlijst en daar kwam uit dat ze er gelukkiger van worden. En een leuker beroep kun je niet hebben, als je mensen gelukkiger kan maken.
Ilse: wat is de meest voorkomende reden dat mensen cosmetische ingrepen laten doen?
Chirurg: je hebt allerlei soorten cosmetische ingrepen en het is ook een beetje verschillend per cosmetische ingreep. Als ik het algemeen moet zeggen. Is dat mensen zichzelf zien in de spiegel en wat ze in de spiegel zien past niet bij hoe ze zich voelen. Als het gaat bij vrouwen om een borstvergroting dat is een beroemde cosmetische operatie. Wat vrouwen in de spiegel zien is niet de vrouwelijke contour die ze zelf willen hebben. Vrouwen zeggen ook vaak: eigenlijk weet ik het al vanaf mijn 14e jaar, maar mijn moeder zei dat ik nog moest wachten, dus ik maar wachten.. en wachten…maar ik wist het gewoon al. Je ziet ook vaak bij vrouwen die een kind hebben gekregen en daardoor ook een dikke buik hebben gekregen, die balen er gewoon enorm van. Ze zeggen vaak: ik ben dat niet! Ik ben niet een oma met een oma buik. Wat ze zien, is niet hoe ze zich voelen. Sommige mensen willen perfect zijn. Dat zijn er gelukkig maar weinig, want wat moet ik daarmee? Want zo iemand jaagt iets na wat niet bestaat. Een hele kleine groep patiënten is dat.
Aniek: maar u kunt die wel gewoon behandelen?
Chirurg: nou liever niet! Ik zeg vaak tegen mensen, als jij in je hart weet dat je pas tevreden bent als je perfect wordt, ga je waarschijnlijk niet tevreden zijn. Want perfectie kan ik waarschijnlijk niet halen. Ik vind het ook geen enkel probleem om die mensen dan niet te opereren, graag opereer ik die mensen dan niet. Want wat heb ik aan ontevreden patiënten? Als je naar een longarts gaat, dan wil je van je longklachten af. Als je been gebroken is, dan moet dat been ingetaped worden. Als je (darm) kanker hebt, dan halen ze je darm eruit. Maar bij ons kom je voor dit soort operaties om tevreden te worden, dus niet alleen om de operatie, maar ze moeten tevreden zijn.
Aniek: waarom laten meer vrouwen zich behandelen dan mannen? En is dat ook zo, dat vrouwen zich meer laten behandelen, dan mannen?
Chirurg: ja veel meer! 90%van de patiënten is vrouw. Dat is een enorm verschil.
Voor mannen en vrouwen zijn beide uiterlijk belangrijk, maar een mooie vrouw wordt vaker positief benaderd dan een lelijke vrouw. En een lelijke man die wordt door vrouwen misschien minder positief benaderd, maar mannen onder elkaar maken het niet zoveel uit. En vrouwen onder elkaar zijn daar gewoon wat meer mee bezig. Vrouwen worden meer door hun uiterlijk beoordeeld dan mannen en is het dus ook logisch dat zij zich vaker laten opereren aan hun uiterlijk. Maar het verschil wordt kleiner.
Aniek: wat voor behandeling laten mannen dan vooral doen?
Chirurg: ze laat vaak ooglidcorrecties doen, de borsten, mannen die een beetje borsten hebben (Boeddha borsten) die laten daar vaak iets aan doen en liposuctie.
Aniek: waren er de laatste jaren verandering op het gebied van techniek en behandelingen?
Chirurg: ja, sommige operaties zijn al tientallen jaren hetzelfde, zoals borstverkleining. Als je in 1948 een borstverkleining liet doen, dan werd het net zo gedaan zoals het nu gedaan wordt. Maar lipofilling dat is echt iets van de laatste jaren, dus je ziet wel een verschuiving in de technieken.
Ilse: wat is de gemiddelde leeftijd van de patiënten?
Chirurg: ik denk rond de 30 jaar. We hebben verschillende categorieën. Kijk faceliften is een patiënt die nooit 23 jaar is. En iemand van een buikwandcorrectie is nooit iemand van 18 jaar en meestal ook niet 78jaar. Maar de meeste mensen hebben pas het geld op die leeftijd. Er is dus een categorie die het van hun ouders krijgen zoals jonge mensen. Of mensen die zelf het geld hebben.
Aniek: zijn er dan ook veel oudere mensen (rond de 60, 70 jaar) die nog iets laten doen? Ik krijg namelijk altijd een beetje het gevoel dat het bij hun wat minder speelt.
Chirurg: want ze zijn toch al bijna dood?
Aniek: niet bepaald dat, maar het is toch wat minder van hun generatie, lijk mij..
Ilse: maar ze krijgen wel meer rimpels!
Chirurg: ja dat is zo. Sommige mensen, zeggen: in mij moet je niet snijden. In gezond vlees moet je niet snijden. Als je ooit in Mill bent, dan hoor je dat iedere dag minimaal 5 keer. En dat is wat mensen vaak tegen zichzelf zeggen, met name oudere mensen die dat tegen zichzelf zeggen. De drempel voor oudere mensen ligt hoger dan voor jongere mensen.
Aniek: waarom vinden oudere mensen die regel belangrijker, dan jongere mensen?
Chirurg: ik denk dat.. je hebt redenen om iets wel te doen en je hebt redenen om iets niet te doen. En die gaan door dat hoofd heen, op en neer. En de reden om het niet te doen is, zeg maar de pastoor die zegt in goed vlees moet je niet snijden etc. dus daar zit een aanname in dat je een zwak karakter hebt als je een operatie laat doen, want je ziet dan weer iets in de media en dan wil je dat ook laten doen. Van de andere kant zit er ook een kracht in jezelf om het te doen. Ja, ik accepteer dit gewoon niet! Ik wil dit, dus ik doe het. En daarom ging ik het vergelijken met een tatoeage. Een tatoeage doe je een beetje voor de stoerigheid. Als het goed is en niet omdat je zo zwak bent. Dus van de ene kant heb je de mening van externe mensen om het niet te doen. Dus de druk van buiten om het niet te doen. En je hebt de druk van binnen om het wel te doen. Zo gaat dat vaak. Er zijn maar weinig mensen die de druk van buiten hebben om het te doen. En jongeren zijn veel meer bezig met expressie van zichzelf, dan vroeger. Dat komt natuurlijk ook omdat we nu rijker zijn, dan vroeger en dat we er nu meer mee bezig zijn dan vroeger. En jongere mensen van nu die vinden geld verdienen niet meer zo belangrijk, als mensen van 30jaar geleden. De mensen vroeger dachten vooral na over hun carrière maken, geld verdienen en een auto kopen en een huis kopen. Maar tegenwoordig zijn de mensen minder geobsedeerd door een auto kopen en een huis kopen, maar meer gelukkig zijn en zichzelf zijn en tot expressie komen. En daar past het meer bij om je uiterlijk te laten veranderen, want dat zien ze als in zichzelf investeren. En verder alles gaat met z’n ups en downs. In de jaren 20 waren de mensen ook veel liberaler, dan de mensen in de jaren 50. Je hebt ook trends die door de jaren heen gaan.
Aniek: dus het zou ook kunnen, dat het over ongeveer 30 jaar zou kunnen zijn dat het een stuk minder wordt gedaan of meer wordt gedaan?
Chirurg: ik hoop het niet haha. Maar het zou wel kunnen.
Aniek: dan hebben we nog een laatste vraag. Mogen jullie mensen weigeren en doen jullie dat ook wel eens om bepaalde redenen?
Chirurg: ja, absoluut.
Aniek: wat voor reden zou dat kunnen zijn dan?
Chirurg: als ik denk: jij bent een rare pipo. Ik ga toch geen rare pipo opereren?! Of als ik denk dat.. bijvoorbeeld als er een jonge vrouw komt samen met een oude man en zei zegt dat zij grote borsten wil. Dan denk ik, hier klopt iets niet. Dus dan stuur ik de oudere man even weg en dan zeg ik tegen de jongere vrouw, nou vertel maar eens jouw verhaal. En als ik dan niet voel dat zij dat wil, dan gaat het niet door. Als een man komt en die zegt ik heb een grote neus en zo kan ik niet aan een vrouw komen en daarom moet u me opereren. Dan denk ik zo werkt het niet. En je hebt ook bepaalde psychiatrische mensen, mensen die een verkeerd beeld hebben van hun lichaam, die opereer ik niet. Mensen die onder psychiatrische behandeling zijn dan overleg ik met hun psychiater van wat is hier aan de hand? Is dit een goed besluit? Of zodra ik merk wat iemand wil bereiken, wat ik zei in het begin. De eerste vraag, wat iemand wil om tevreden te zijn en dat kan ik nooit bereiken. Dat gaat dan ook niet door. Het is als een plastische chirurg enorm belangrijk om mensen ook niet te opereren.
Aniek: mag ik nog een vraag stellen? Zou u misschien het verschil kunnen uitleggen tussen plastische chirurgie en cosmetische chirurgie, want op internet konden we dat niet zo goed vinden.
Chirurg: er zijn een hele boel definities voor. Wat ik voor mijzelf altijd aanhou. Plastische chirurgie komt uit de eerste wereldoorlog, daar had je loopgraven en die hadden ze nog nooit gehad en mensen keken even omhoog en toen BOEM! Een kogel in het gezicht. Vanaf toen hadden veel mensen gezichtsletsels waarvan niemand wist hoe ze geopereerd moesten worden. Zo zijn allerlei technieken ontwikkeld om die gezichtsletsels te opereren. De chirurgen, de mensen die dat konden die konden al weefsel verplaatsen en konden heel precies werken. En zo ontstond het vak plastische chirurgie. Het construeren van afwijkingen. En toen de oorlog voorbij was gingen mensen ook naar hun voor aangeboren afwijkingen. Omdat ze al die technieken geleerd hadden, dus plastische chirurgie is oorspronkelijk de chirurgie om misvormingen naar normaal te maken. Voorbeelden zijn: hazenlip, aangeboren handafwijkingen, brandwonden. Al de operaties die je doet om van beneden normaal, naar normaal te komen. Dat houdt ik altijd mezelf voor als plastische chirurgie. Dan heb je ook nog chirurgie om van normaal naar boven normaal te komen. Een facelift bijvoorbeeld. Dat zijn de zelfde operatie technieken die je gebruikt om een hazenlip de verhelpen. Maar een facelift is cosmetische chirurgie. Maar omdat je als plastische chirurg hebt leren omgaan met de emoties en verwachtingen van de mensen, zijn het dezelfde mensen die het doen. Dus voor mijzelf houd ik altijd aan: plastische chirurgie is van beneden normaal, naar normaal en cosmetische chirurgie is van normaal, naar boven normaal. Maar je vind allerlei definities, plastische chirurgie krijg je vergoed van je zorgverzekeraar, maar cosmetische chirurgie niet. Maar al die grenzen zijn een beetje vaag. Bijvoorbeeld: een borstvergroting werd 15 jaar geleden soms wel vergoed door je zorgverzekeraar. Toen dachten de zorgverzekeraars, ja dat vind ik wel zielig, maar nu vinden we dat niet meer. De woorden worden heel vaak door elkaar gehaald, want je hebt ook nog reconstructieve chirurgie. Je hebt KNO artsen en die willen eigenlijk plastische chirurgische operaties doen, dus ze gebruiken het woord plastische chirurgie een beetje, omdat dat woord een soort van geloofwaardigheid geeft. Die cosmetische chirurgie wat minder heeft. Dus het loopt allemaal een beetje door elkaar heen. Er zijn ook cosmetische artsen en die doen allemaal botox behandelingen en filler behandelingen.
Ilse: ja, want op internet zag ik dat er een verschil was dat een cosmetische chirurg niet deed snijden.
Chirurg: vroeger had je Robert Schumacher, ik weet niet je er ooit van gehoord hebt?
Hij was een cosmetische arts en die noemde zich vroeger een cosmetische chirurg. Die heeft het op zijn donder gekregen van de algemene chirurgen. Want die zeiden: luister chirurg? Een lange opleiden en allemaal bijscholing doen en hij noemt zich ook cosmetische chirurg. Terwijl hij eigenlijk geen chirurg is. Toen hebben de algemene chirurgen hun zin gekregen. En vanaf toen mocht je jezelf niet zomaar een chirurg noemen, dus het woord chirurg is wel geschermd, maar het cosmetische nog niet. Toen is besloten dat het cosmetische chirurg niet meer gebruikt mag worden, alleen als je een plastische chirurg bent en ook nog cosmetische behandeling doet. Een cosmetisch arts is een niet beschermde naam. Dus iedere arts mag zich een cosmetische arts noemen. En daardoor zijn er mensen die zich cosmetisch arts noemen, maar eigenlijk helemaal niet goed zijn. De mensen weten het verschil niet, een cosmetische chirurg of arts dat is toch hetzelfde? Er zijn daarom ook mensen die hun bedrijfje gewoon laten bestaan en zeggen dat ze een cosmetische chirurg zijn, omdat dat goed is voor hun inkomen.
Ilse: merkt u dat er veel mensen hun behandeling laten doen in het buitenland, omdat het daar goedkoper is?
Chirurg: het is wat minder de afgelopen tijd. Een paar jaar geleden gingen er veel mensen naar België, dat is minder. Mensen gaan naar Turkije en dat is er wel nog. Ook gaan er mensen naar Thailand en Brazilië. In Brazilië is de cosmetische chirurgie erg groot en heel erg geaccepteerd.
Ilse: en in Zuid-Afrika zag ik ook vaker staan en dan maakte ze er een hele vakantie van.
Chirurg: ja, maar het ik weet niet precies hoe groot het is. Het is er wel en het zal altijd wel zo blijven, maar je hebt ook mensen die naar Nederland komen. Een borstvergroting in Duitsland is duurder dan een vergroting in Nederland. En in Engeland is het ook duurder dan in Nederland.
Aniek: zie je het vaak dat mensen uit het buitenland naar Nederland komen?
Chirurg: wij zijn maar een klein plaatsje in Brabant, dus hier merk je er niet zoveel van.